Cuma, Haziran 02, 2006

Heceleme Arisi

Dun aksam sonunda Ingilizce'nin ne kadar zavalli bir dil oldugu kanitlandi sonunda. Dun aksam ilk kez, "Spelling Bee" (Heceleme) yarismasi ABC kanalinda yogun izlenme zamaninda yayinlandi. Elbette gosterilen kismi sonlara dogru oldugu icin cok fazla cocuk kalmamisti, ve hecelenmesi (aslinda harf harf soylenmesi) gereken sozculer de abidik gubidik seylerdi. "Refrigerator" ya da "ophthalmologist" gibi sozcukler kolay olduklari icin pek calinmadi kulagimiza. Onun yerine "yabanci" kokenli bir suru sozcuk soruldu. Bunlardan birisi de "kilim"di ki, ben bir Turk olarak soran adamin konusmasina dayanarak "keeleem" diye hecelerdim herhalde. Adam agzinda sicak patates varmis gibi konusarak Fransizca, Hintce, Almanca, Yunanca ve Latince kokenli sozcukler sorup durdu. Kanadali bir kiz, ozellikle de Fransizca kokenli sozcukleri soylerken biz Yesil Erik'le bon baktik televizyona. Ama asil sasirtici sorular Almanca kokenli sozcuklerdi ki koptuk resmen. Almanca'dan bu kadar mi bire bir sozcuk alinir? Haydi aldin diyelim, bu kadar abuklari mi alinir? Ornegin, Kanadali kizin elenmesine neden olan sozcuk "Weltschmerz"di (dunyadaki kotulukler karsisinda duyulan uzuntu). 12 yasimdan beri Almanca'ya bulasigim, ben bile hayatimda bu sozcugu ilk kez duyuyorum. Anlamasi zor degil, ama zavalli Kanadali kiz "Veltschmerz" deyince elendi tabii. Bu sozcugu Almanca bilmeyen birisinin degil hecelemesi, aklinda tutmasi bile anlamsiz. Tabii ki bitis de Almanca bir sozcukle yapildi: "Ursprache" (bir dil ya da dil grubunun kokeni olan dil) Yuh diyorum sadece. Allah akil fikir versin.

Diyecegim odur ki bu Ingilizce zavalli bir dil vesselam. Bir kavramin ne oldugunu bilmiyorlarsa dogrudan baska bir dilden almislar. Bence bu zenginlik degil tembellik. Ayni tembellik (ya da tarih boyunca gosterdigimiz ozentilik) yuzunden memleketim insani "okazyon" mallar alip kendileriyle "iftihar" eder, "prime time"daki "reyting"leri "takip" eder.

Onumuzdeki yil, bu yarismanin son sorusu olarak "cekoslavakyalilastiramadiklarimizdansiniz" ya da "Donaudampfschifffahrtskapitänswitwenversicherungspolice" sorulacak diye korkmaktayim. ;)

5 Yorum:

Anonymous Adsız dedi ki...

Selam Erikkk,

Yayini izlemedim acikcasi. Pistons macini mi izliyordum acaba? Yazdiklarinda haklisin ama diger yandan Turkce`ye baktigimda Fransizca`dan, Arapca`dan ve Farsca`dan gecmis sozcukler, yanisira bozunuma ugramis Turkce kelimeler vs. Yanimda Arapca konusan biri olunca o kadar cok kelime yakaliyorum ki Turkce`de de birebir ayni oldugundan. Iste boyle bir seyler.

Selamlar

6/03/2006 3:25 ÖS  
Blogger ycurl dedi ki...

yayini ben de izlemedim hatta izleyecektim ama unuttum. Yazdiklarina katiliyorum. Internette biraz bakinirken suna rastladim:http://www.danshort.com/ie/iecentum_c.shtml
Low German ve High German ayrimini bilemiyorum ama Ingilizce'nin nerede durdugu belli. Suyunun suyu gibi duruyor sanki :))

6/04/2006 11:50 ÖS  
Blogger Dalgic dedi ki...

Hande merhaba,

Benim karsi ciktigim sey cok eskiden beri Turkce'ye yerlesmis sozcuklerin dolasimdan kaldirilmasi degil elbette. Ancak bir birey olarak Turkce karsiligi olan bir sozcugun Arapca, Farsca ya da baska bir dilden gelen karsiligini kullanmamaya ozen gosteririm. Konusurken birisini etkilesem, benim icin bir kazanc bu. Bu tip ozenli davranislardan dolayi artik neredeyse kimse "talebe" sozcugunu kullanmiyor.

Ycurl sana da merhaba,

Yuksek ve Alcak Almanca arasindaki iliski, bizdeki Istanbul agzi ve diger agizlar arasindaki iliskiye benze. Birinin kurallari genel olarak kabul edilmis, resmi yazismalarda kullanilir. Digeri yoreden yoreye degisir, cogu zaman kurallari kesin olarak yazilip kabul edilmemistir. Bu, ayni Floransa bolgesindeki Italyanca'nin bugun bildigimiz Italyanca olmasi, diger agizlarin resmiyet kazanmamasi gibi bir sey. Ingilizce'nin eski alcak Almanca'dan gelmis olmasi cok dogal. Kavimler gocu sirasinda Germen kavimleri Britanya'ya gidip oradaki halkla karisip Ingilizceyi olusturuyor. Allahin barbarindan Yuksek Almanca konusmasi beklenemez zaten. :)

Ayrica bir ek not olarak belirteyim ki Ingilizce'ye ilk zamanlarda alinmis Almanca sozcuk sayisi cok fazla... Ornegin "house - Haus" "garden - Garten" gibi sozcukler yazilimlari ve okunuslari degistirilerek alinmis. Benim garibime giden "Weltschmerz" (sozcuk karsiligi "world pain" ya da "dunya agrisi") gibi bir sozcugun Ingilizce sozluklere girmis olmasi. Bu, kesinlikle cok sonra eklenen bir sozcuk.

6/05/2006 10:03 ÖÖ  
Anonymous Adsız dedi ki...

bu ne ya biz hecelemasini soruyoruz bunlar ise arisini söylüyor çok yanlış böyle hecelenir
pa-ta-tes

12/20/2009 7:44 ÖÖ  
Anonymous Adsız dedi ki...

arkadaş doğru söylüyor iğrençö bir site anlamadım arisi ne demek salka gibi gidip arisini sölüyolar

12/20/2009 7:46 ÖÖ  

Yorum Gönder

<< Evime Gotur Beni